Thứ Sáu, 6 tháng 3, 2020

Bức tranh 600.000 USD của Việt Nam

Bức tranh 600.000 USD của Việt Nam - VnExpress
×
Thứ hai, 6/1/2020, 02:08 (GMT+7)

Bức tranh 600.000 USD của Việt Nam

Chuyên gia Singapore ở lại Việt Nam nhiều tuần chỉ để tìm một bức tranh có thể đại diện cho một giai đoạn nghệ thuật ở Đông Nam Á.

Đó là lúc chính phủ Singapore khai triển sáng kiến thập kỷ trị giá 378,5 triệu USD về một không gian trưng bày lớn nhất khu vực, nằm ở hai di tích nhà nước là toà thị chính và toà án vô thượng cũ. Điểm đến mang tên Phòng trưng bày Quốc gia Singapore, trực thuộc Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Singapore, nhằm giới thiệu các tác phẩm nghệ thuật đặc trưng nhất của quốc đảo và Đông Nam Á từ thế kỷ 19 đến nay.

Phòng trưng bày Quốc gia Singapore. Ảnh: NGS.

Người có nhiệm vụ độ, giám định tác phẩm và tổ chức buổi triển lãm trước tiên của Phòng trưng bày nhà nước Singapore với tên gọi Giữa tuyên ngôn và mơ ước là Phoebe Scott. Những nghiên cứu về nền nghệ thuật Việt Nam tuổi 1920 – 1950 đã giúp Phoebe Scott trở nên tiến sĩ chuyên ngành Lịch sử nghệ thuật tại Đại học Sydney, đồng thời được bổ nhậm làm giám tuyển Phòng trưng bày.

Từ năm 2013, ông Eugene Tan, Giám đốc bảo tồn Nghệ thuật Singapore và Phoebe Scott đến Hà Nội nhiều lần để giới thiệu các ý tưởng, nêu mong muốn hợp tác với Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Đầu năm 2014, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch cho phép hai bên ký kết thoả thuận hiệp tác, bắt đầu quá trình cho mượn hiện vật trong một năm.

Để chuẩn bị cho ngày khai trương phòng trưng bày, bảo tồn Nghệ thuật nhà nước Singapore muốn sưu tập thêm một bức tranh sơn mài, dù đã có nhiều tác phẩm của các nghệ sĩ Việt. Giữa năm 2014, Phoebe Scott quyết định dành một tháng ở Hà Nội để cỡ bức tranh mong muốn.

Trong số hàng nghìn tác phẩm đang được bảo tồn Việt Nam lưu giữ, hai bên cùng nhau chọn lọc một bức tranh có thể đại diện cho cả tuổi, vừa là thời cơ giới thiệu nghệ thuật sơn mài ra thế giới. Sau nhiều tuần cân nhắc, các chuyên gia hai nước thống nhất chọn tác phẩm rạng đông trên nông trang của hoạ sĩ Nguyễn Đức Nùng.

"rạng đông trên nông trang" do hoạ sĩ Nguyễn Đức Nùng (1914-1983) vẽ năm 1958, chất liệu sơn mài. Kích thước 63 x 91,2 cm. Ảnh: Kiều Dương.
"Bức tranh đặc biệt bởi cách xử lý sơn mài đẹp, nhân vật người nông dân toát lên vẻ anh hùng, mang tính biểu trưng những năm 1950 - 1960. Đây là sự bổ sung quan trọng cho các tác phẩm nghệ thuật từ Việt Nam trong bộ sưu tập của bảo tồn Nghệ thuật Quốc gia Singapore", tiến sĩ Phoebe Scott nói.

Bức tranh được định giá bảo hiểm 600.000 USD vào năm 2015, trình diễn.# cảnh người đàn ông với thân hình rắn rỏi ra ruộng làm việc vào buổi rạng đông, khi ánh nắng sớm đang ló rạng qua những đám mây. Tác phẩm được mô tả trên chất liệu sơn mài, với những nguyên liệu đặc trưng của loại hình này là sơn ta, bột điệp, son. Trong đó, vàng thếp được dùng để tạo nên màu sắc bầu trời lúc rạng đông.

Nền trời trong tranh được tạo nên từ vàng dát mỏng. Ảnh: Kiều Dương.

Hoạ sĩ Nguyễn Đức Nùng được biết đến là một trong những hoạ sĩ sơn mài hào kiệt nhất của nền mỹ thuật đương đại Việt Nam. Tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương năm 1938, ông cũng là thế hệ hoạ sĩ trước tiên tạo nên trào lưu vẽ tranh sơn mài khổ lớn theo phong cách hiện thực từng lớp chủ nghĩa.

Để thực hành bức tranh, hoạ sĩ từng được cho là đã trực tiếp đi cấy ruộng để quan sát động tác của người dân cày, biên chép độ sáng, tối, sự tương phản của màu sắc trong không gian lúc rạng đông.

"Trong bức tranh, chúng ta thấy hình ảnh người nông dân quay lưng về phía người xem. Sự lý tưởng hoá hình ảnh biểu đạt trong cơ bắp chắc khoẻ gợi nên ý nghĩa biểu tượng cho đề tài người dân cày trong thời đoạn này. Vùng ánh sáng màu vàng được nhấn mạnh tạo nên tính tượng hình khoẻ khoắn, gợi nên tượng trưng một rạng đông chính trị mới ở miền Bắc Việt Nam", phía Singapore nhận xét. Các chuyên gia tại đây xếp hạng bức tranh là minh chứng quan trọng về vai trò của những hoạ sĩ Đông Nam Á trong công cuộc xây dựng tổ quốc thời hậu thuộc địa.

Kể lại hành trình của bức tranh, đại diện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam san sớt, chi phí Singapore bỏ ra để mượn bức tranh rất đắt đỏ. Nhiều nhất là bảo hiểm và tiền vận tải bằng đường hàng không. Từng bước một phải tuân theo các quy chuẩn quốc tế về tải tài sản Quốc gia. đồng thời, họ phải cung cấp thông tin chi tiết về toà nhà triển lãm, an ninh, môi trường, số lượng khách tham quan dự định. Ngày 19/10/2015, bức tranh rời Việt Nam, chuẩn bị cho buổi khai trương phòng trưng bày Quốc gia Singapore vào tháng 11 cùng năm. Từng chi tiết nhỏ về tình trạng tranh được ghi nhận kỹ bởi chuyên gia Việt Nam và Singapore ở cả hai đầu, bảo đảm sự nguyên vẹn của tác phẩm sau mỗi lần chuyển di.

Theo các tài liệu lịch sử, bức tranh từng có mặt tại triển lãm ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, nhận được nhiều lời ca tụng và có vị trí ngang hàng với tác phẩm của các hoạ sĩ Liên Xô cùng thời.

Tranh sơn mài "Bình minh trên nông trang" (ngoài cùng bên trái) trưng bày tại bảo tồn Nghệ thuật các dân tộc phương Đông, Liên Xô cũ. Ảnh tư liệu: tập san Mỹ thuật.

Sau khi bảo tồn Mỹ thuật Việt Nam được thành lập năm 1962, Hội Mỹ thuật Việt Nam đã bàn giao bức tranh cho Bảo tàng để trưng bày bộc trực. Bên cạnh đó, rạng đông trên nông trang còn được đưa vào sách giáo khoa Âm nhạc và Mỹ thuật lớp 8, trong phần dối về mỹ thuật Việt Nam tuổi 1954-1975.

Cận cảnh phần lưng được đặc tả của nhân vật chính. Ảnh: Kiều Dương.

Họa sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc từng nhận xét: "Bố cục rất táo tợn. Tuy là đứng sấp bóng mà những chi tiết của tấm lưng trần, hai cánh tay được tác giả hội tụ biểu lộ với sức rung cảm kỳ diệu. Ánh sáng chỉ hắt vào rất nhẹ bên má, còn vớ lừng lững như một nhựa sống thật. Bàn tay phải là một động tác vừa độ, quá lên cao hay xuống thấp đều không đắt".

Đại học Nghệ thuật Huế phân tích, góc nhìn trong bức tranh có thể bộc lộ chi tiết các nét đặc trưng của nhân vật như cơ bắp, y phục và bối cảnh đồng quê Việt Nam nhằm lột tả sự khoẻ khoắn, lạc quan của người nông dân trong cần lao sản xuất.

phân tích bố cục do tác giả Nguyễn Thanh Tùng, Khoa Sư phạm, Đại học Nghệ thuật Huế thực hành.

Các đường ngang, chéo được cho là nhằm tạo sự đổi thay để giảm bớt sự nhàm chán cho mắt, vừa tạo độ gần xa của cảnh vật và không gian. Về mặt thị giác, các đường nét này tạo cảm giác yên tĩnh, thanh thản, gợi ra được vẻ thăng bình vốn có của nông thôn Việt Nam.

Một số đánh giá khác cho rằng, hoạ sĩ đã vận dụng nhiều lần tỷ lệ vàng cho các chủ thể chính, phụ cho tranh. Loại bố cục này thường được tìm thấy trong những tác phẩm kinh điển ở cả Việt Nam và thế giới, tạo ấn tượng về sự hài hoà trong tâm trí người xem.

Tỷ lệ vàng được vận dụng nhiều lần trong bức tranh, từ bối cảnh chung đến tạo hình nhân vật chính.
Tác phẩm "Thiếu nữ bên hoa huệ" (1943) của hoạ sĩ Tô Ngọc Vân là một trong những thí dụ điển hình về áp dụng tỷ lệ vàng trong hội hoạ. Lần giao dịch gần đây nhất, bức tranh được bán với giá 200.000 USD.

Bức tranh Bình minh trên nông trang đã về lại Việt Nam ngày 12/12/2016, nhận được hơn một triệu lượt xem khi ở Singapore.

Trong thời gian khảo sát tại bảo tồn, phía Singapore còn muốn mượn bức sơn mài Xô Viết Nghệ Tĩnh thực hiện bởi 6 tên tuổi lớn của nền hội hoạ Việt Nam là Nguyễn Đức Nùng, Phạm Văn Đôn, Huỳnh Văn Thuận, Trần Đình Thọ, Nguyễn Sỹ Ngọc và Nguyễn Văn Tỵ.

"Xô Viết Nghệ Tĩnh" (1957), chất liệu sơn mài, phác thảo của Nguyễn Đức Nùng. Ảnh: Kiều Dương.

Tuy nhiên, bức tranh có kích tấc chiều ngang lên tới 320 cm nên khó tải, trưng bày. Kết quả chỉ duy nhất tác phẩm của hoạ sĩ Nguyễn Đức Nùng khi đó đến Singapore.

Cả hai tác phẩm Bình minh trên nông trang Xô Viết Nghệ Tĩnh đang được trưng bày đối diện nhau tại trung tâm phòng 15, tầng 2, phần giới thiệu bộ sưu tập tranh sơn mài của bảo tồn Mỹ thuật Việt Nam. bảo tồn mở cửa từ 8h30 đến 17h hàng ngày, trừ ngày Tết.

Vé tham quan có giá 40.000 đồng một người lớn, 10.000 - 20.000 đồng với con nít và học trò, sinh viên.

Kiều Dương

0 nhận xét:

Đăng nhận xét